Version Originale

En Créole guyanais

Palòmarké : Jean-Albert Hilaire, soti ofon roun kont wayana.
© ASSOCIATION DES AMIS DE L’ECOLE ÉLÉMENTAIRE DE MARIPASOULA, 1991.
Ganm kréyòl -a : Franck Compper (association Krakémantò).

Sa pasé tanditan, tan djab té tibonnonm, tan tout vyann té kou zonng ké lachè, yé té ka kontré yé konpangnen pou bay lanng.
Konpè tig ké konpè manjòfronmi té bon zig.
Roun jou konpè tig ka doumandé so konpè :
– Gadé konpè, sa ou ka manjé ?

MÉSYÉKRIK ??? MÉSYÉKRAK !!!

Konpè manjòfronmi di :
– Momenm konpè, mo ka manjé tousa tig ka manjé : agouti, pak, pakira, kochonbwa kéròtankò…

Tig rété èstébékwé. I té lé wè si so konpè pa té ka mantò. Lanmenm, i fè roun plan anlè Manjòfronmi.
– Konpè, gadé, mo fanm bouyi roun frikasé maypouri. Vini a kaz manjé non ?
A, konpè manjòfronmi anmèrdé atò, zòt byen savé i pa ka manjé vyann.

ABOUBOU ??? YA !!!

Lanmenm i di konpè tig :
– Grémési konpè men ou savé mo pa lé fè pyès ripen.
– Pa gen pro konpè ! di Tig. Mo kaz a to kaz, vini manjé ké mo A, Manjòfronmi blijé alé atò, men i ka manjé ké konpè tig.

Konpè tig menm voras, i plen so kwi ké manjé, épi i fè trandé maché san pran van .

ÉDIKRIK ???
ÉDIKRAK !!!

Manjòfronmi menm ka fè ròl manjé , i ka voyé tout manjé-a anba tab-a . Ké so lanng menm i ka vlap ! tout fronmi ka pasé.

Lò konpè tig so vant plen kaba, i doumandé so konpè :
– Ou byen manjé konpè ?
– Woy woy woy, fout i té bon, mo anflé, réponn Manjòfronmi.
– Annou gadé wè si ou pou ka mantò Nou ka kaka !

MÉSYÉKRIK ANKò ??? MÉSYÉKRAK !!!

La, Manjòfronmi pa pouvé mantò ankò : so kaka ké signen so lanmò !
Men li pa kouyon. Ké so bi papa latcho, i voyé so kaka dèyè Tig épi i mété sa di Tig anba so gogo.
La i di :
– Gadè tig . A kaka vyann mo ka kaka. Mo di’w a sa mo kontan manjé. A tig, to wè, si mo pa té angwé, mo té ké valé to flap!!!

KRIK ???
KRAK !!!

Tig pran pè, i pran kouri kou roun bal.

MARIJANN ANFLèR ??? TÉTÉ JENNFI !!!

A sa ki fèt, ki jodla, Tig pè Manjòfronmi, i pa ka menm bòrdé li olarj

MARIJANN FANEN??? TÉTÉ VYEFANM!!! !!!

Traduction

Texte de Jean-Albert Hilaire, d’après un conte wayana.
© ASSOCIATION DES AMIS DE L’ECOLE ÉLÉMENTAIRE DE MARIPASOULA, 1991.
Texte kréyòl : Franck Compper (association Krakémantò).

Il y a longtemps, au temps où tous les animaux de la forêt étaient amis, ils se réunissaient pour parler.
Il y avait Jaguar et Tamanoir.
Un jour, Jaguar demanda à Tamanoir :
- « Dis-moi, compère Tamanoir, que manges-tu d’habitude ? De quoi fais-tu ton repas ?

MÉSYÉKRIK ??? MÉSYÉKRAK !!!

Tamanoir répondit :
- « Je mange ce que mangent les animaux carnivores : de l’agouti, du pac, du pécari, toutes sortes de viandes.

Jaguar fut très étonné de cette réponse. Il décida donc de vérifier ce qu’avait dit Tamanoir et il imagina une ruse.
- « Compère Tamanoir, dit Jaguar, ma femme a préparé une fricassée de maïpouri. Veux-tu être mon hôte et partager avec moi ce repas ?
Tamanoir était bien embarrassé, car en vérité il ne mange jamais de maïpouri.

ABOUBOU ??? YA !!!

Il répondit à Jaguar :
- «Ton invitation me fait plaisir, compère Jaguar, mais je serais ennuyé de venir ainsi m’imposer chez toi.
- Pas de problème ! dit Jaguar. Ma maison t’est ouverte, viens donc goûter ce maïpouri !
Alors Tamanoir fut forcé d’accepter, et il se mit à table avec Jaguar. Jaguar, qui est très gourmand, remplit son assiette et se mit à manger sans se soucier de son invité.

ÉDIKRIK ???
ÉDIKRAK !!!

Tamanoir faisait semblant de manger et jetait sous la table les morceaux de maïpouri qu’on avait mis dans son assiette. En même temps il attrapait discrètement avec sa langue les fourmis qui couraient sur la table.
Quand Jaguar fut rassasié, il dit à Tamanoir :
- «As-tu bien mangé, compère ?
- Très bien, merci beaucoup, répondit Tamanoir.
- Voyons voir, dit Jaguar, si tu dis la vérité. Allons donc nous soulager !

MÉSYÉKRIK ANKò ??? MÉSYÉKRAK !!!

Tamanoir ne pouvait plus mentir : ses crottes allaient le trahir !
Mais Tamanoir était malin. Avec sa queue touffue, il échangea par derrière ses crottes avec celles de Jaguar.
Puis il dit :
- « Regarde, Jaguar. Tu verras toi-même que mes crottes sont bien celles d’un carnivore. J’ai dit vrai quand j’ai dit que je mangeais tous les animaux. D’ailleurs si je n’avais pas le ventre plein, je t’aurais déjà avalé, compère Jaguar !

KRIK ???
KRAK !!!

Jaguar prit peur, et s’enfuit sans demander son reste.

MARIJANN ANFLèR ??? TÉTÉ JENNFI !!!

Depuis ce jour-là, le jaguar se méfie du tamanoir et il évite de s’en approcher.

MARIJANN FANEN ??? TÉTÉ VYEFANM!!!